معرفی چند مفهوم مهم در ارتباطات
مفاهیم، سازنده علوم هستند. در هر علمی، این مفاهیم هستند که نظریات مختلف را ایجاد کرده و در نهایت منجر به پیشرفت و تازگی هرروزه علم می شوند. همچون سایر معارف و دانش ها، علم ارتباطات نیز قرن ها پیش با پرسش از چیستی مفهوم " ارتباط" پا به عرصه وجود نهاد. پرسشی که هرروزه با فراهم آمدن امکانات جدید ارتباطی، پاسخی تازه می یابد. با پیشرفت تکنولوژی های ارتباطی در سراسر جهان ، مفاهیمی جدید نیز به وجود می آیند در عین تلاش برای کشف معماهای نهفته در ارتباط، شناخت این علوم را هرروز پیچیده و پیچیده تر کنند. در این نوشته کوتاه، تعدادی از مفاهیم کلاسیک و نو در ارتباطات به صورت اجمالی معرفی می شوند. مفاهیمی که یک پژوهشگر علوم ارتباطات از دانستن و به کاربستن آن ناگزیر است.
1- بومرنگ در ارتباطات:
" در دانش ارتباطات، این واژه برای تفسیر تاثیر واژگونه ارتباط مدد می گیرند. اثر بازگشتی، اثر وارونه و یا اثر بومرنگی[1] چنین معنا شده است : " هر وسیله ارتباطی که اخباری نادرست پخش کند، سرانجام خود تحت تاثیر همان فرستاده هایش قرار می گیرد و هویتی دیگر می یابد." این وارونگی، گاه موضوع ارتباط را در بر می گیرد و مخاطب را به سمتی می برد که خلاف نظر قرستنده پیام بوده است. برای نمونه فرستنده پیام شروع به هشدار دادن درباره ی محتوای زیان بار یک کتاب یا یک شبکه ی تلویزیونی می کند و مخاطبان از سر کنجکاوی، به سراغ آن کتاب یا شبکه می روند."[2]
2-نظریه کاشت:
" برپایه این نظریه که بیشتر بر اثربخشی تلویزیون استوار شده و جورج گربنر[3] ارئه دهنده آن بوده است، تلویزیون بر مخاطبان خود تاثیری غیر مستقیم دراز مدت دارد که حالتی پرورش یابنده را طی می کند."[4]
حدود یک قرن پیش نظریه ای به نام نظریه ی تزریقی یا گلوله جادویی مطرح شده بود که در آن به رسانه به عنوان قدرت مطلق، و به مخاطب به مثابه موجودی منفعل و تماما تاثیر پذیر نگریسته می شد. " نظریه های ارتباطی در روند دگرگونی و تکامل خود، پس از دوره ای که رسانه ها قدرت مطلق پنداشته می شدند، به دوره ای وارد شدند که رسانه ها را دارای قدرتی ناچیز می دانستند و نظریه تاثیرات محدود به میدان آمد."[5]
لازم به ذکر است که نظریه کاشت، آخرین و کامل ترین نظریه در باب تاثیر رسانه تا کنون می باشد.
ادامه دارد...
